Aanschaf van een aquarium

Als je van plan bent een aquarium aan te schaffen, dan heb je natuurlijk van tevoren al je huiswerk gedaan, dat nodig is om van dat besluit een succes te gaan maken, toch? Alle vragen die je jezelf hebt gesteld zijn nu beantwoord, jou kan niets meer gebeuren…… Dit zeg ik enigszins ‘optimistisch’ omdat ik heb moeten constateren dat veel enthousiaste beginnelingen spontaan een bak kopen, die achteraf niet voldoet aan de wensen die pas later de kop opsteken. Welke vragen zou iemand die een bak aanschaft zichzelf éérst eens rustig moeten stellen?

Vragen zoals: Hoe groot moet mijn bak zijn? Kan ik niet beter met een kleine beginnen? Kan ik dat ding wel kwijt in mijn huiskamer? Moet ik wat wegdoen om ruimte te creëren? Past het wel bij mijn interieur (zo’n beuken meubel vloekt toch bij donker eiken)? En past het wel bij mij, ga ik het leuk vinden? Wat vinden mijn huisgenoten ervan? Is zo’n bak niet gevaarlijk voor de kinderen (Jantje vindt dat hij af en toe zijn speelgoed door de kamer moet gooien).

Ik heb een houten vloer, wat nu? Of: kan mijn vloer zo’n gewicht wel dragen? Hoe moet dat met de vakanties? Ik wil er wel een paar weken tussenuit; maar wie voert mijn vissen? Waarom een nieuwe bak? Tweedehands bakken zijn toch een stuk goedkoper? Of wat gaat mij een nieuwe kosten? En wat is een betrouwbare winkel?

Dit kan allemaal wat overdreven klinken, maar door ervaring rijker geworden, heb ik gemerkt dat als dergelijke vragen niet eerst gesteld worden, er vaak sprake is van vervelende (en onnodige) tegenvallers. En dan hebben we het nog helemaal niet gehad over de inhoud! Wat voor vissen ga ik in dat aquarium houden? En welke planten horen daarbij? De buurman heeft discussen, is dat wat?

Allemaal vragen waar jammer genoeg niet elke aanstormende aquariaan bij stilstaat. Heel vaak wordt er impulsief gekocht omdat het aquariumvirus toesloeg na een bezoek aan een familielid of buurman, die al enkele jaren van zijn of haar goed draaiende aquarium zit te genieten. Zoiets wil jij nu toch ook…!

Een tweedehands aquarium – weet wat je in huis haalt Pas als de meeste van je vragen zijn beantwoord, kun je overgaan op aanschaf. Maar wat is wijsheid? Kopen we nieuw of gaan we surfen op de tweedehands markt? Als we kijken op internet, dan zien we honderden aquaria te koop staan. De meest uiteenlopende maten en soorten worden daar gepresenteerd, soms voor bedragen waarbij je de nijging krijgt direct in de auto te springen om er naar toe te rijden.

Maar pas op! Veel beginnende aquarianen zijn op die manier al (sorry) op hun bek gegaan. Want wat kochten zij? Een prachtige bak (een koopje!), die na het vullen lek bleek te zijn of vol zat met krassen. Daar kom je pas achter als je na veel gesjouw de bak hebt geplaatst en je parketvloer plaatselijk plotseling een andere kleur heeft gekregen.

Verhaal halen bij de vorige eigenaar helpt niet, want dan hoor je “Hoe kan dat nou, bij ons lekte die helemaal niet……”. Wat doe je dan? Mogelijk zet je hem gelijk weer te koop, klaar voor het volgende slachtoffer.

Maar niet alle tweedehands bakken zijn slecht, je moet het geluk een beetje mee hebben. Er staan ook prima, pas aangekochte bakken van een half jaar of een jaar oud te koop. Meestal van eigenaren die (helaas) door relatieproblemen, verhuizing, of gewoon teleurgesteld in de hobby en zo snel mogelijk van hun aquarium af willen.

Dan is het de vraag of zo’n bak een beetje beantwoordt aan jouw wensen en prijs. Wat zit er bij? Voldoende verlichting, Co2-installatie, goede filterinstallatie (een inrichting van planten en vis is niet interessant, want jij bepaalt straks wat er in komt). Vraag desnoods of iemand met verstand van zaken met je mee gaat om te kijken.

Denk ook aan het transportrisico en eventuele transportkosten. Hoe vaak is het niet voorgekomen dat tijdens het transport een ruit knapte. Jawel! Ook de aankoop van een tweedehands aquarium kan onze hobby tot een succes maken, maar wel even goed opletten wat je koopt.

Een nieuw aquarium – welke en waarom? Mocht je toch besluiten om een nieuw aquarium aan te schaffen, houd dan rekening met. Die aardige verkoper in de dierenspeciaal- of aquariumspeciaalzaak. Deze man of vrouw loopt daar niet rond om vliegen te vangen. Als je goed in de ogen van deze mensen kijkt, dan bestaat de mogelijkheid dat je in elk oog een Euroteken ziet staan.

Dat klinkt niet aardig, maar we moeten wel nuchter blijven. Dat moet je deze mensen dan ook niet kwalijk nemen, die staan daar voor hun broodwinning en zullen je vragen vol overgave beantwoorden. Zeker zodra ze in de gaten krijgen dat ze een grote klant in huis te hebben. Hun verkooptalent barst werkelijk uit hun voegen als ze ontdekken dat die klant ook nog eens een leek is (ik heb zelf een aantal jaren in dergelijke zaken gewerkt dus….).

Toch weiger ik te geloven dat men in een aquariumspeciaalzaak oneerlijk wordt behandeld. Zo’n verkoper wil toch graag dat je terugkomt, want met alleen een aquarium kopen ben je er nog niet; je hebt veel meer nodig, planten, vissen, voer enzovoort. Als je succes hebt met je eerste aankoop, dan ben je meestal een vaste klant geworden en blijf je terugkomen.

Ruime keuze in soorten aquaria en accessoires – wat wel, wat niet? Maar wat had die speciaalzaak eigenlijk te bieden en wat hebben we uiteindelijk gekocht? De merken en vormen van de aquaria zijn de laatste jaren zo uitgebreid, dat het lijkt of de bedrijven cq leveranciers binnen het aquariumwereldje een inhaalslag te leveren hebben. Alles wat maar een beetje met ons onderwaterwereldje te maken heeft is te koop. Je kunt het zo gek niet noemen of het is er, van natuurlijke achterwanden tot complete fregatten en kasteeltjes.

De technische apparatuur, die moet zorgdragen dat onze hobbykeuze voor jaren gewaarborgd blijft, is belangrijk verbeterd. Het kost wel een paar centen maar dan heb je ook wat. Wat betreft de aquaria zien we dat er veel import is vanuit het buitenland; deze bepaalt op het ogenblik de markt en blijken materiaaltechnisch van goede kwaliteit.

Een voorbeeld is de intrede van de Aqua 40 (zie artikel), een klein maar bijna compleet aquarium met veel mogelijkheden – in de tuincentra redelijk goedkoop maar bij uw LFS helaas nog niet. Ook zijn opvolger, de Aqua 65, gaf een meerwaarde, maar door zijn te grote binnenfilter, dat veel ruimte inneemt, is deze minder populair. Toch zou een beginner moeten weten dat “hoe kleiner het aquarium, des te lastiger het (soms) is om het te onderhouden”.

Ook zien we nu panoramabakken met ‘bolle’ voorruiten en/of afgeschuinde zijkanten, of hoekaquaria met ronde voorruiten, noem maar op, compleet met een prachtig meubelontwerp en aangepast aan elk interieur. Ook bestaat de mogelijkheid om je eigen ontwerp kenbaar te maken en jawel hoor! men maakt het voor je.

Helaas hebben de meeste fabrikanten nog niets begrepen van de verlichting van een aquarium. Vooral de bekende Juwelbakken zijn hier een goed voorbeeld van. Ondanks dat ik het Juwel-aquarium kwalitatief tot de betere bakken beschouw, vind ik de verlichting ver onder de maat. Je kunt geen Hollandse plantenbak van 50 cm of hoger voldoende verlichten met 1 of 2 tl-buizen. Natuurlijk geeft elke bak licht (en kleuren de visjes prachtig onder die blauwe groluxlamp), maar voor een plantenbak kom je hier dik aan te kort.

Maar ja, wat moet je ook met een plantenbak, jij wilde misschien Malawi of Tanganiyka chicliden houden of die mooie discusvissen. Dan heb je inderdaad niet zoveel licht nodig. Maar stel je voor, nu ben je een jaar verder en wil je toch eens een aquarium met mooie planten hebben. Misschien omdat je chicliden elkaar hebben uitgemoord of je vindt de discusvissen op den duur toch wat te statisch.

Dus heb je mogelijk een probleem, want voor een plantenbak, is je lichtbron dan ontoereikend. Het is dan te hopen dat er ruimte is om extra TL buizen te plaatsen zonder al te veel gesloop aan de standaard lichtkap, houd daar dus rekening mee met die mogelijkheid bij aankoop van je aquarium. De verlichting boven een Hollandse plantenbak zal ik later uitgebreid gaan behandelen.

Plaats in de huiskamer

Oké, je hebt je keus bepaald wat betreft de aanschaf van het aquarium en hebt hem netjes thuis laten bezorgen. Of als het niet zo’n grote bak was, op de achterbank van je auto met de nodige extra benodigdheden zelf vervoert.

Tja, waar zet je dat aquarium neer? Natuurlijk heb je die keus al ruim van tevoren gemaakt, maar was dat wel een verstandige keus? Staat hij bijvoorbeeld niet te dicht bij het raam met het oog op direct invallend zon- of /daglicht? Of nog erger, met de voorzijde naar een raam gericht. Vooral de middagzon die vrij spel krijgt in de huiskamer, kan voor de mens zalig zijn maar niet voor het aquarium (vooral niet in de winter als de zon laag staat).

Van aquaria in een dergelijke opstelling geplaatst ben ik nog nooit vrolijk geworden. Waarom? Aquaria moeten van boven belicht worden en niet aan de voorkant (onnatuurlijk). Het komt niet zelden voor dat er dan vaak sprake is van hinderlijke algen op planten en voorruit. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, jaloezieën of lamellen kunnen dit voorkomen.

Een verkeerde plek is, als het aquarium in huis erg dominant overkomt, een zogenaamde “hij staat in de weg”- plek, waarbij je eerst om de bak heen moet lopen om in de huiskamer te komen. Of nog erger, naast de televisie, dan weet je niet meer hoe die film afliep omdat je net naar je maanvissen zat te kijken, die eieren aan het afzetten waren.

Oké, waar zetten we hem dan! Gewoon, op een neutrale plaats in de huiskamer. Offer desnoods een stuk meubilair op om dat doel te bereiken, afhankelijk van de grootte van het aquarium. Ikzelf ben overgegaan naar een kleiner bankstel en nam afscheid van een staande lamp. Probeer hem op te laten gaan in het interieur, maak er geen stoorzender van. Hoge bakken op een hoog meubel hebben vaak maar een korte verblijfsvergunning. Tip: zorg dat het hart van de voorruit op ooghoogte is als je in je luie stoel zit te genieten van je aquarium.

Ook belangrijk: is de plek waar het aquarium komt te staan waterpas, zowel in de lengte als in de breedte. Niets is zo hinderlijk als je na het vullen geconfronteerd wordt met een scheef geplaatst aquarium (aan één kant meer water bijvullen helpt niet hoor). Tref voorzieningen om dergelijke calamiteiten te voorkomen door middel van opvulmateriaal van hout of kunststof onder het meubel cq tafel

De nabijheid van elektra, stopcontact of stekkerdoos, bij het aquarium is handig. Maar zorg dat de elektra-installatie niet in de buurt van de waterhuishouding komt. Op deze site zul je hier voorbeelden van tegenkomen. De aquariumliefhebbers die meedoen aan keuringen weten hier alles van, dit is namelijk een van de punten die zwaar weegt tijdens een keuring.

Aquarium inrichting en nog veel meer

In dit hoofdstuk wil ik trachten mijn visie te geven over aquarium inrichting. Wat zijn de belangrijke punten waar moeten we rekening mee houden. Allereerst moeten we weten wat voor soort aquarium we wensen neer te zetten. Een speciaal aquarium met Malawi of Tanganiyka chicliden vraagt natuurlijk een heel andere inrichting dan een speciaal aquarium met discusvissen of een Hollandse plantenbak.

Uiteraard zal aan de inrichting van deze speciaal aquaria net zoveel aandacht besteedt moeten worden als aan de plantenbakken. Denk aan decoratie middelen in de vorm van hout of maaskeien voor het creëren van leefomstandigheden en schuilmogelijkheden voor de vissen.
Uiteraard moet worden getracht een zo natuurlijk mogelijk biotoop voor de gekozen vissoort te creëren.

Hoewel de plantenkeuze is deze speciaal aquaria wat beperkt is en in sommige bakken niet eens mogelijk, kan ik toch intens genieten van deze speciaalbakken. Toch zou ik er zelf niet meer aan willen beginnen, want ik ben een plantenfreak en wil een aquarium zien met zoveel mogelijk plantensoorten. Het liefst zou ik een aquarium van vier meter bezitten om wat betreft de inrichting helemaal los te kunnen gaan, maar mijn echtgenote vind een bak van 1.80 meter ruim voldoende.

Aquariuminrichting is niet moeilijk.
Ja, dat kan ik makkelijk zeggen als je een halve eeuw met deze hobby bezig bent. In al die jaren leer je natuurlijk de planten kennen, je weet de naam je weet hoe groot ze worden hoeveel licht ze nodig hebben enz, enz.

Er zijn de laatste jaren veel nieuwe soorten bij gekomen, dat doet me bijzonder veel plezier. Helaas zijn niet alle nieuwe soorten een succes voor onze hobby, sommige bovenwater gekweekte soorten kwijnen weg als ze gedwongen worden onderwater verder te groeien. Gelukkig weten de meeste liefhebbers welke soorten goed houdbaar zijn in het aquarium. Toch levert de handel enkele soorten die het best een paar weken uithouden maar dan….

De planten
Omdat negentig procent van onze aquariumplanten eigenlijk moerasplanten zijn, zullen we in het begin extra aandacht moeten schenken aan de leef/groei omstandigheden willen we geen opstartproblemen ondervinden in het aquarium.

De pas aangekochte bovenwater gekweekte planten zullen heftig protesteren wanneer wij gelijk allerlei groeimiddeltjes in het water gooien en de volle verlichting ineens aandoen. Dit zal de totale waterhuishouding van het aquarium geen goed doen, niet doen dus.

Waterplanten
Vooral het gebruik van echte waterplanten zoals diverse vallisneria soorten en hoornblad is bij een pas opstartend aquarium zeer gewenst zoniet onontbeerlijk.

Bij het vullen van de bak is het beter om het water zo neutraal mogelijk te houden (nog beter is om 50 % osmosewater bij 50% leidingwater te gebruiken bij het opstarten). Ook moet in deze periode zuinig met de verlichting om gesprongen worden om deze daarna langzaam weer op te bouwen

CO2
Het gebruik van CO2 is de eerste twee drie weken niet gewenst omdat de planten na het inplanten eerst een nieuw wortelstelsel moeten aanmaken alvorens zelf een bijdrage te leveren aan het biologisch deel in het aquarium. Na ongeveer 14 dagen gaan ze pas Co2 opnemen en zuurstof produceren, ook in deze periode zullen de nitrificerende bacteriën het ontstane nitriet omzetten in nitraat wat door de planten weer wordt opgenomen.

Bodemsamenstelling 
Over de bodemsamenstelling wil ik niet zo veel kwijt in dit artikel, ik gebruik zelf nooit een voedingsbodem. Waarom niet! Omdat ik me planten niet met rust kan laten en ik geen zin heb in stofwolken rotzooi uit me bodem wanneer ik mijn compensitie aan het wijzigen ben. Ik start meestal met schoongebrand grind van 1 tot 2 mm en een klein deel filterzand.

Plantenvoeding
Als sommige plantensoorten toch iets extra’s nodig hebben compenseer ik dit door enkele leemballen tussen de wortels stoppen. Deze leembollen maak ik zelf met sportvissersleem ijzeroxide en spoorelementen. Deze combinatie bevalt goed gezien de resultaten tot nu toe.

De rest van de plantenvoeding voeg ik gedoseerd toe via het water en houd mijn redfield ratio in de gaten, zo nodig  wordt er extra fosfaat of nitraat toegevoegd.

Ook prefereer ik mijn bodem aan de achterkant behoorlijk hoog aan te brengen. Het voordeel is dat de afvalstoffen van vissen en planten zich altijd aan de voorkant bevind. Het wordt dan een kleine moeite om dit bij de noodzakelijke waterverversing weg te zuigen.

Waterverversen is en blijft noodzakelijk ook al heb je er de grootste en duurste filter op staan. Wekelijks 10% is minimaal of 20% om de 14 dagen (dit telt voor elk type aquarium) Wanneer we dat niet doen is de kans van het ontstaan van diverse algen bijzonder groot, mede door vervuiling van het water. Vervuiling door overbelasting van afvalstoffen van vissen en planten kan heel snel gaan.

Wanden
Over de achterwanden cq zijwanden het volgende. Laat je niet foppen in de winkel met hele dure nature wanden voor een Hollandse plantenbak. In een Hollandse plantenbak moeten de plantengroepen gescheiden naast elkaar staan met daartussen als het kan een donker gat voor de dieptewerking dus….adviseer ik zwarte wanden

Decoratiematerialen
Natuurlijk is een mooi stuk hout in het aquarium nooit weg, soms staat hij bij mij in de weg omdat ik daar geen planten kwijt kan (ik moet dan weer keuzes maken, hout of…..)

Niet elk stuk hout is geschikt voor het aquarium, wortelhout uit het veen (echt kienhout) is soms door de grote moeilijk uit te koken of zinkbaar te krijgen. Ook kan dit nog weken lang bruin water afgeven door uitloging wat niet gunstig is voor de helderheid in het aquarium. Versteend hout of imitatie kan een oplossing zijn.

Pas op dat er geen schimmelvorming ontstaat op een pas aangekocht stuk hout wanneer dit onderwater wordt geplaatst. Dit ontstaat meestal aan de onderkant. (controleer dat regelmatig).

Verwarming
Het is onzin om zware verwarming elementen te kopen. We hebben te maken met een kamertemperatuur en warmte van de TL buizen. Er werd vroeger een tabel gebruikt dat een aquarium van 100 liter een 100 watt verwarming nodig had, dit is onzin.

Uitgaande van een aquarium van 400 liter is een verwarming van 200 watt ruim voldoende. Zwaardere elementen zullen vaker aan en uit schakelen waardoor deze sneller slijten. Handig is ook bodemverwarming of een filter met verwarming.

En nu? Nu gaan we inrichten
Oké, we hebben alle planten vergaard die we nodig hebben voor ons project. Ook hebben we een plattegrond gemaakt, ja toch zeker! Of toch niet.

Dat inrichtingplan is wel handig anders zijn we uren bezig of beginnen we steeds weer opnieuw als het niet bevalt. Resultaat een troebele bak waar niets meer mee te beginnen is.

Aan de hand van een goed plantenboek kan je zien met welke planten we te maken hebben. Is het achtergrondbeplanting, midden of voorgrondbeplanting dit maakt het inrichten een stuk makkelijker en herkenbaar dus leerzaam. Ook is het handig om te weten hoe snel onze planten straks zullen groeien om de hoogte verschillen van de groepen controleerbaar te houden

De namen onthouden is handig maar niet noodzakelijk, waar we wel op moeten letten zijn de kleuren. Zeker in de groene varianten heb je diverse groentinten, van heel lichtgroen tot bijna geel en heel donkergroen. Voor de rode soorten geld bijna hetzelfde, daar hebben we de kleuren rood roze lila en soms bijna paars (maar pas op te veel rood slaat dood).

Het allerbelangrijkste van een goed contrast bij een Hollandse plantenbak is de bladvorm. Zorg bij de inrichting dat er nooit maar dan ook nooit groepen planten met dezelfde bladvorm naast elkaar staan, zelfs niet als ze een andere kleur hebben (groen/rood). Waak er voor dat plantensoorten altijd los van elkaar staan dus niet in elkaar gaan groeien. Dit geeft een rommelige indruk en ook moeilijk te onderhouden.

Beter is, vooral bij de achtergrondbeplanting een doorkijk naar de wand te creëren, dit komt het diepte effect ten goede. Kienhout leent zich ook uitstekend om plantensoorten van elkaar te scheiden maar maak het niet te druk. Niet te veel soorten planten in een bak, de regel is een soort op 10 cm aquariumbreedte (gaat bij mij nooit helemaal op)

Ik begin altijd rechts in de hoek met de inrichting, waarschijnlijk omdat ik rechtshandig ben. Wanneer dit een lichtgroene soort betreft en ik zet daar een kleine rode groep schuin voor heb ik mijn eerste diepte effect en kleurcontrast al te pakken. (zie foto’s). Zet de voorgrondbeplanting niet stijf tegen de voorruit, houd rekening met het schoonmaken van deze ruit want je moet er wel makkelijk bij kunnen zonder de planten te beschadigen.

Ik prefereer aquariums met ook zijwanden, waarom? Omdat je dan de mogelijk hebt om randbeplanting tegen de zijwanden te plaatsen vlak bij de voorruit wat een mooi luifeleffect geeft. Wat ik haat zijn aquariums waar ik tegen een smerige laag grind tegen de voorruit aankijk, hier zijn echt andere oplossingen voor (mogelijk een extra afwerkingstrip). Probeer alle techniek in je aquarium zoals verwarming slangen thermometer CO2 diffuser te camoufleren in de inrichting.
Op het internet staan veel voorbeelden van een Hollandsenplantenbak doe daar je voordeel mee als je je inrichtingplattegrond gaat maken.

Succes

Willem van Wezel